Dziennik prowincjusza w Petersburgu

Główny bohater powieści-kroniki „Dziennik prowincjusza w Petersburgu”, bezimienny szlachcic, postanawia ukryć się przed nielubianą gubernią. Po przybyciu do Petersburga natychmiast zanurza się w wir stołecznego życia ze wszystkimi jego szczególami: niekończącym się i bezcelowym bieganiem po ministerstwach, urzędach, teatrach i... wydawaniem regularnych czasopism, w których niekompetentni leńce zajmują się „penkosnimatelstwem” – udają, że szukają odpowiedzi na najważniejsze pytania życia. Satyryczny „Dziennik prowincjusza w Petersburgu” przede wszystkim obnaża obyczaje panujące w petersburskim społeczeństwie lat siedemdziesiątych XIX wieku, ale niektóre cechy i szczegóły, które zauważył Saltykow-Szczedrin, nie straciły na aktualności nawet półtora wieku później.