Cesarz Mikołaj I i jego epoka. Don Kichot samowładztwa. 1825—1855.

W stereotypach przedrewolucyjnych liberalnych, a następnie w stereotypach radzieckich cesarz Mikołaj I był przedstawiany głównie jako dusiciel wolności, szorstki żołdak "Mikołaj Palkin", "żałobnik Europy", prześladowca dekabrystów, polskich patriotów, wolnomyślicieli oraz Puszkina, wróg postępu technicznego. Wiele z jego współczesnych uważało go niemal za ideał władcy, nieustraszonego oficera, subtelnego i umiejętnego... polityka, kodyfikatora, reformatora, który zbudował stabilną pionową strukturę władzy, sprawnie działający aparat biurokratyczny, na czoło którego stał sam Mikołaj, pracujący na okrągło bez dni wolnych. To właśnie on, jako jedyny z rosyjskich carów, z pełnym uzasadnieniem mógł o sobie powiedzieć: "Państwo - to ja". Na dużym materiale dokumentalnym i świadectwach współczesnych autor bada szczegóły tej kontrowersyjnej postaci rosyjskiej historii i jego epoki.