Złoty klucz. Przygodny Pinokia

Pierwszy raz Aleksiej Nikołajewicz Tołstoj (1883–1945) zapoznał się z historią o Pinokiu włoskiego pisarza Carlo Collodiego, gdy w 1923 roku zabrał się za redakcję tłumaczenia tej bajki, wykonanego przez znaną na końcu XIX wieku pisarkę N. I. Pietrowską. Bajka mu... się spodobała i w 1933 roku Tołstoj wziął się za własne przedstawienie przygód ożywionej drewnianej lalki. Jednak nie podobały mu się pouczenia Collodiego, który nieustannie pouczał swoich czytelników, pokazując, jak błędy Pinokia przynoszą wszelkie nieszczęścia i nieszczęścia. Wtedy Tołstoj postanowił przerobić bajkę Collodiego na swój sposób i w rezultacie na światło dzienne pojawił się prawdziwy diament — „Przygody Buratino” (od wł. Burattino — „lalka”, „marionetka”). Wróżka z bajki Collodiego zamieniła się w Malwinę, dobry gospodarz teatrzyku kukiełkowego Manza-foko — w złego Karabasia-Barabasia, a sam Buratino stał się psotnym wesołkiem i niepoprawnym optymistą. Cała historia o jego przygodach nabrała niezwykłej dynamiki.

Dobrze wszystkim znany obraz Buratino został stworzony w latach 50. XX wieku przez utalentowanego artystę graficznego A. M. Kaniewskiego; być może to jedne z jego najsłynniejszych prac. W tym zbiorze rysunki pochodzą z dwóch wydań — Moskwa, Literatura Dziecięca, 1971 i 1983 roku.

Carlo Lorenzini (Collodi — pseudonim) urodził się w 1826 roku we Florencji w biednej rodzinie. Literatura wciągnęła go od młodych lat. Carlo dorabiał jako dziennikarz, pisał opowiadania i eseje, wydawał satyryczny magazyn i tłumaczył na włoski bajki Charles’a Perraulta. Stworzona przez niego bajka o przygodach drewnianej lalki przyniosła pisarzowi światową sławę. Wątpię, by spodziewał się takiego sukcesu, kiedy pierwsza część tej historii została opublikowana latem 1881 roku w jednym z pierwszych włoskich tygodników dla dzieci. Jednak rodzicom i dzieciom przygody marionetki z wydłużającym się od kłamstw nosem przypadły do gustu, chociaż zawierały wiele moralizatorskich pouczeń, pouczających sentencji i nieco brutalnych scen. Czytelnicy domagali się kontynuacji, a przez dwa lata Collodi dodawał nowe części do opowieści o Pinokiu. Pod koniec XX wieku „Przygody Pinokia” (od wł. pino — „sosna”, occhio — „oko”) zostały przetłumaczone na 260 języków.